-
1 cruciatus
cruciātus, ūs m. [ crucio ]1) мучение, мука ( animi et corporis C)cum cruciatu alicujus Pl — на чью-л. погибель (к чьему-либо несчастью)2) мучительная боль ( vulnerum Amm)3) пытка, мучительная казнь ( per cruciatum interficere Cs) -
2 exprimo
I.Lit.:B.oleum ex malobathro,
Plin. 12, 26, 59, § 129:sucum expresso semini,
id. 20, 1, 2, § 3:sucum flore,
id. 21, 19, 74, § 127:sucum radici,
id. 27, 13, 109, § 136; cf.: vinum palmis, oleum sesamae (dat.), id. 6, 28, 32, § 161:oleum amygdalis,
id. 13, 1, 2, § 8:sudorem de corpore,
Lucr. 5, 487:lacrimulam oculos terendo,
Ter. Eun. 1, 1, 23:si nubium conflictu ardor expressus se emiserit, id esse fulmen,
Cic. Div. 2, 19, 44:liquorem per densa foramina (cribri),
Ov. M. 12, 438; cf.:aquam in altum,
Plin. 31, 3, 23, § 39:aquam in altitudinem,
Vitr. 8, 7:quantum has (turres) quotidianus agger expresserat,
had carried up, raised, Caes. B. G. 7, 22, 4 Oud.:pecuniam alicui,
Suet. Oth. 5; id. Vesp. 4.—Transf.1.With an object denoting that out of which something is pressed or squeezed, to press, squeeze, wring:2.spongiam ex oleo vel aceto,
Cels. 5, 24 med.:lanam ex vino vel aceto,
Plin. 29, 2, 9, § 31; cf.:Venus madidas exprimit imbre comas,
Ov. A. A. 3, 224:spongiae expressae inter duas tabulas,
Plin. 31, 11, 47, § 128:oleam,
id. 12, 27, 60, § 130:folia rosae,
id. 21, 18, 73, § 122:tuberculum,
id. 11, 11, 12, § 29.—To form by pressure, to represent, form, model, portray, express (mostly poet. and in postAug. prose;II.freq. in the elder Pliny): (faber) et ungues exprimet et molles imitabitur aere capillos,
Hor. A. P. 33; cf.:alicujus furorem... verecundiae ruborem,
Plin. 34, 14, 40, § 140:expressa in cera ex anulo imago,
Plaut. Ps. 1, 1, 54:imaginem hominis gypso e facie ipsa,
Plin. 35, 12, 44, § 153; cf.:effigiem de signis,
id. ib.:optime Herculem Delphis et Alexandrum, etc.,
id. 34, 8, 19, § 66 et saep.:vestis stricta et singulos artus exprimens,
exhibiting, showing, Tac. G. 17:pulcher aspectu sit athleta, cujus lacertos exercitatio expressit,
has well developed, made muscular, Quint. 8, 3, 10.Trop.A.To squeeze or wring out, to extort, wrest, elicit: lex, quam ex natura ipsa arripuimus, hausimus, expressimus, qs. pressed out, Cic. Mil. 4, 10:B.utilitas expressit nomina rerum,
has imposed, Lucr. 5, 1029: cf.:cum ab iis saepius quaereret, neque ullam omnino vocem exprimere posset,
Caes. B. G. 1, 32, 3:expressa est Romanis necessitas obsides dandi,
Liv. 2, 13, 4:confessionem concessi maris hosti,
id. 37, 31, 5:confessionem cruciatu,
Suet. Galb. 10:deditionem ultimā necessitate,
Liv. 8, 2, 6:pecunia vi expressa et coacta,
Cic. Verr. 2, 2, 69, § 165:tu si tuis blanditiis a Sicyoniis nummulorum aliquid expresseris,
Cic. Att. 1, 19, 9:risum magis quam gemitum,
Plin. Ep. 4, 7, 7 et saep.—With ut:expressi, ut conficere se tabulas negaret,
have constrained, Cic. Verr. 2, 3, 47, § 112:expressit, ut polliceretur,
Curt. 6, 7. —Transf. (acc. to I. B. 2.), to imitate, copy, represent, to portray, describe, express, esp. in words (cf. reddo):A.cum magnitudine animi tum liberalitate vitam patris et consuetudinem expresserit,
i. e. imitated, Cic. Rab. Post. 2, 4:lex expressa ad naturam,
id. Leg. 2, 5, 13:vitia imitatione ex aliquo expressa,
id. de Or. 3, 12, 47:rem ante oculos ponit, cum exprimit omnia perspicue, ut res prope dicam manu tentari possit,
Auct. Her. 4, 40, 62; cf. id. ib. §63: hanc speciem Pasiteles caelavit argento et noster expressit Archias versibus,
Cic. Div. 1, 36, 79:mores alicujus oratione,
id. de Or. 2, 43, 184:multas nobis imagines fortissimorum virorum expressas scriptores Graeci et Latini reliquerunt,
id. Arch. 6, 14; cf. id. ib. 12, 30:in Platonis libris omnibus fere Socrates exprimitur,
id. de Or. 3, 4, 15: Mithridaticum bellum magnum atque difficile totum ab hoc expressum est, depicted to the life, id. Arch. 9, 21; cf.:ut Euryalum exprimat infans,
may resemble, Juv. 6, 81.—With rel.-clause as object:diligenter, quae vis subjecta sit vocibus,
id. Fin. 2, 2, 6:exprimere non possum, quanto sim gaudio affectus,
tell, express, Plin. Ep. 5, 15, 2; Vell. 2, 124, 1:verbis exprimere quid quis sentiat,
Plin. Ep. 5, 16, 7:quod exprimere dicendo sensa possumus,
Cic. de Or. 1, 8, 32:mores in scriptis exprimere,
Suet. Vit. Ter. 4.—Of translating into another language, to render, translate:si modo id exprimere Latine potuero,
Cic. Rep. 1, 43; cf. id. ib. 1, 44: katalêpsin, verbum e verbo exprimentes comprehensionem dicemus, id. Ac. 2, 10, 31:nec tamen exprimi verbum e verbo necesse erit,
id. Fin. 3, 4, 15; cf.:verbum de verbo expressum extulit,
Ter. Ad. prol. 11:fabellae Latinae ad verbum de Graecis expressae,
Cic. Fin. 1, 2, 4; Plin. Ep. 4, 18, 1.—Of words, to pronounce, utter:nolo exprimi litteras putidius nolo obscurari neglegentius,
with affected distinctness, Cic. de Or. 3, 11, 41:verba,
Quint. 1, 2, 6; 9, 4, 10; 40 al.—Rarely of a personal object:oratorem imitando effingere atque exprimere,
Cic. de Or. 2, 22, 90:moderatorem rei publicae nostris libris diligenter expressimus,
id. Att. 8, 11, 1.—Hence, expressus, a, um, P. a., clearly exhibited, prominent, distinct, visible, manifest, clear, plain, express (syn. solidus, opp. adumbratus).Lit.:B.species deorum, quae nihil concreti habeat, nihil solidi, nihil expressi, nihil eminentis,
Cic. N. D. 1, 27, 75; cf.:litterae lituraeque omnes assimulatae, expressae,
id. Verr. 2, 2, 77, § 189:corpora lacertis expressa,
powerful, muscular, Quint. 8 praef. §19: protinus omnibus membris, expressus infans,
fully formed, id. 2, 4, 6.—Trop.1.In gen.:2.habuit Catilina permulta maximarum non expressa signa, sed adumbrata virtutum,
Cic. Cael. 5, 12; cf.:est gloria solida quaedam res et expressa, non adumbrata,
id. Tusc. 3, 2, 3 (v. Madv. ad Cic. Fin. 5, 22, 62, p. 723 sq.):indicia solida et expressa,
id. Planc. 12; cf.:veri juris germanaeque justitiae solida et expressa effigies,
id. Off. 3, 17, 69:expressa sceleris vestigia,
id. Rosc. Am. 22, 62:expressiora et illustriora,
id. Fam. 1, 7, 9; cf. Plin. Ep. 5, 15, 3; and:quid expressius atque signatius in hanc causam?
Tert. Res. Carn. 3.—Expressa carmina Battiadae, translated, Cat. 65, 16.—Of distinct pronunciation:* 1. 2.vitia oris emendet, ut expressa sint verba, ut suis quaeque litterae sonis enuntientur,
Quint. 1, 11, 4:expressior sermo,
id. 1, 1, 37:expressior loquacitas generi picarum est,
Plin. 10, 42, 59, § 118. —In a bad sense, of a too emphatic, affected pronunciation: sonus erat dulcis: litterae neque expressae neque oppressae, ne aut obscurum esset aut putidum, Cic Off. 1, 37, 133.—Hence, adv.: expressē.Trop., expressly, distinctly, clearly:conscripta exempla,
Auct. Her. 4, 7, 10:quod ipsum expressius Hesiodus hoc versu significavit,
Col. 11, 1, 29.—Of pronunciation, distinctly:ut ea (R littera) a nullo expressius efferretur,
Val. Max. 8, 7, 1 ext. -
3 pasco
pasco, pāvi, pastum, 3, v. a. and n. [root pa-; Sanscr. gō-pas, herdsman; Gr. pateomai; cf. pabulum, pastor, Pales, panis; perh. also, Penates, penum], to cause to eat, to feed, pasture.I.Lit.A.Of animals, to pasture, drive to pasture, to feed, attend to the feeding of, etc. (cf. pabulor):2.cum sues puer pasceret,
Cic. Div. 1, 17, 31:greges armentaque pavit,
Ov. M. 6, 395:non, me pascente, capellae, cytisum carpetis,
Verg. E. 1, 78:turpes sub gurgite phocas,
id. G. 4, 395:ut pasceret porcos,
Vulg. Luc. 15, 15. —= depasco, of land, to pasture, give as a pasture:B.et vomere duros Exercent collis atque horum asperrima pascunt,
Verg. A. 11. 319.—In gen., to feed, supply with food:2.quot greges et quantos sit pasturus,
Varr. R. R. 2, 1, 24:bestias pascere,
Cic. Off. 2, 4, 14:a quo (Catone) cum quaereretur, quid maxime in re familiari expediret? respondit: Bene pascere. Quid secundum? Satis bene pascere. Quid tertium? Male pascere,
id. ib. 2, 25, 89:quid refert, quantum pascat aut feneret?
Sen. Ep. 2, 5:plures calones atque caballi Pascendi,
Hor. S. 1, 6, 103.—To feed, nourish, maintain, support (syn.:3.alo, nutrio): olusculis nos soles pascere,
used to feed us with vegetables, Cic. Att. 6, 1, 13:quos, dives Anagnia, pascis, quos, Amasene pater,
Verg. A. 7, 684:servi, ad quos pascendos transmarinarum regionum est optanda fertilitas,
Sen. Ep. 17, 3; so,servos,
Juv. 3, 141:viginti ventres pasco et canem,
Petr. 57:nullā provinciarum pascente Italiam,
Plin. 18, 3, 4, § 15: Juv. 7, 93.—Of one who gives frequent entertainments, to feast, entertain:cum plurimos suis sumptibus pasceret,
Spart. Hadr. 17; Lampr. Alex. Sev. 41: se sutoris arte pascere, earn a living, Aug. Civ. Dei, 22, 8.—Rarely of things:et volsis pascunt radicibus herbae (sc. me),
Verg. A. 3, 650.—To cherish, cultivate, let grow, feed, etc.— Poet.: barbam, i.e. to cherish, to let grow, pôgônotrophein, Hor. S. 2, 3, 35:4.sacrum (Baccho) crinem,
Verg. A. 7, 391:genas Phoebo, crinem Iaccho,
Stat. Th. 8, 493:Danaas paverunt Pergama flammas,
fed, Ov. M. 14, 467:ubi Taurica dira Caede pharetratae pascitur ara deae,
id. Tr. 4, 4, 63:polus dum sidera pascet,
Verg. A. 1, 608; Luc. 10, 258:umbra pascens sata,
Plin. 17, 12, 18, § 90:brevitate crassitudinem pascens,
Plin. 14, 1, 3, § 13:agros,
to till, cultivate, Mart. 10, 58, 9:nummos alienos,
to keep adding to, heap debt on debt, Hor. Ep. 1, 18, 35.—Of animals, to graze, browse ( poet.):b.pascentes capellae,
Verg. E. 3, 96:columbae,
id. A. 6, 199:saltibus in vacuis pascunt,
id. G 3, 143:sed tunc pascebant herbosa Palatia vaccae,
Tib. 2, 5, 25:ire vis, mula, pastum foras,
Plaut. Most. 4, 1, 22.—Esp.In pass. reflex., with dep. force:(β).cetera pascuntur viridis armenta per herbas,
Verg. G. 3, 162:pascitur in magnā Silā formosa juvenca,
id. ib. 3, 219:frondibus et victu pascuntur simplicis herbae,
id. ib. 3, 528:carice pastus acutā,
id. ib. 3, 231; 341:si pulli non pascentur,
Liv. 6, 41, 8:iterum pasto pascitur ante cibo,
chews the cud, Ov. Am. 3, 5, 17 sq. —Like depascere, with acc.:II.silvas,
Verg. G. 3, 314:mala gramina,
id. A. 2, 471:apes arbuta,
id. G. 4, 181:beluae pastae radices fruticum,
Plin. 9, 3, 2, § 7.—Trop.1.To feast, to gratify:b.quos P. Clodii furor rapinis et incendiis et omnibus exitiis pavit,
Cic. Mil. 2, 3:alicujus cruciatu atque supplicio pascere oculos animumque exsaturare,
to feast, id. Verr. 2, 5, 26, § 65; cf.:in ejus corpore lacerando... oculos paverit suos,
id. Phil. 11, 3, 8; Sen. Ep. 6, 6, 25:animum picturā pascit inani,
Verg. A. 1, 464:spes inanes,
to cherish, id. ib. 10, 627.—Of style:omnia quasi eodem cibo pasta,
Petr. S. 2.—Pass. reflex.:2.his ego rebus pascor, his delector,
feast myself, Cic. Pis. 20, 45:pasci discordiis civium et seditione,
id. Sest. 46, 99:ego hic pascor bibliothecā Fausti,
id. Att. 4, 10, 1:qui maleficio et scelere pascuntur,
live by, id. Off. 2, 11, 40:otia corpus alunt: animus quoque pascitur illis,
Ov. P. 1, 4, 21:pasci dolore alicujus,
id. M. 6, 280.—To lay waste, ravage, desolate:vestros campos,
Liv. 25, 12:et pascent terram Assur in gladio,
Vulg. Mic. 5, 6; cf.:pasce populum tuum in virgā tuā,
id. ib. 7, 14. -
4 exquiro
ex-quīro (in Plautus also exquaero, Bacch. 4, 4, 70 al.), sīvi, sītum, 3, v. a., to search out diligently, to seek for; to make inquiry, to inquire, to ask (syn.: requiro, inquiro, investigo, perscrutor;B.freq. and class.): cum ex te causas divinationis exquirerem,
Cic. Div. 2, 20, 46:a te nihildum certi exquiro,
id. Att. 7, 12, 4; cf.: sed haec non nimis exquiro a Graecis, to ask [p. 700] of, expect from, id. ib. 7, 18, 3:ancillas dedo, quolibet cruciatu exquire,
Ter. Hec. 5, 2, 7:exquisiturum se vel fidiculis de Caesonia sua, cur, etc.,
that he would search out even by the rack, Suet. Calig. 33:idem ego dicam, si me exquiret miles,
Plaut. Mil. 2, 2, 91:secum et cum aliis, quid in eo peccatum sit, exquirunt,
Cic. Off. 1, 41, 147:omissis auctoritatibus ipsa re ac ratione exquirere veritatem,
id. de Imp. Pomp. 17, 51:sententias,
Caes. B. G. 3, 3, 1:locum,
Verg. G. 2, 266:sceleratum frigus,
to find out, id. ib. 2, 256:verum,
to search into, investigate, Cic. Div. 2, 12, 28; id. Off. 1, 36, 132:facta alicujus ad antiquae religionis rationem,
id. Verr. 2, 4, 5, § 10; cf.:verba exquisita ad sonum,
id. Or. 49, 163:rationes agitare et exquirere,
id. Tusc. 5, 23, 66:itinere exquisito per Divitiacum,
having ascertained the route, Caes. B. G. 1, 41, 4 et saep.:exquire de Blesamio, numquid ad regem contra dignitatem tuam scripserit,
inquire respecting Blesamius, Cic. Deiot. 15, 42; cf.:de Varrone tam diligenter,
id. Att. 13, 22, 1:eis senatus arbitratur singularis exquirendos honores,
to devise, invent, id. Phil. 4, 2, 5.— Pass. impers.:istuc mihi exquisitum est, fuisse hunc, etc.,
I am accurately informed, Plaut. Capt. 3, 4, 105:mi istuc primum exquisito est opus,
I must first inquire respecting this, id. Am. 2, 2, 159; cf. id. ib. 2, 1, 81;A. and S. Gr. § 243, R. 1: consilia exquirentes,
Cic. Fat. 1.—Hence, ex-quīsītus, a, um, P. a., carefully sought out, ripely considered, choice, excellent, exquisite:ipsi omnia, quorum negotium est, consulta ad nos et exquisita deferunt,
Cic. de Or. 1, 58, 250:reconditae exquisitaeque sententiae,
id. Brut. 79, 274:exquisitum judicium litterarum,
id. Off. 1, 37, 133:exquisitis rationibus confirmare,
id. Fin. 1, 9, 30:summis ingeniis exquisitaque doctrina philosophi,
id. ib. 1, 1, 1:ars,
id. de Or. 2, 41, 175:supplicia,
id. Off. 3, 27, 100:magistri,
id. Brut. 27, 104:munditia non odiosa neque exquisita nimis,
too exquisite, id. Off. 1, 36, 130:nihil elegans, nihil exquisitum,
id. Pis. 27, 67:epulae,
Plin. 9, 35, 58, § 119. — Comp.:accuratius et exquisitius dicendi genus,
id. Brut. 82, 283:verba,
Quint. 11, 1, 33.— Sup.:laudantur exquisitissimis verbis legiones,
Cic. Phil. 4, 3, 6:ad exquisitissimam consuetudinem Graecorum aliquem erudire,
id. Rep. 2, 21:scientia exquisitissimae subtilitatis,
Plin. 6, 33, 39, § 211.—Sought out, ascertained, made certain:satin istuc mihi exquisitumst?
Plaut. Capt. 3, 4, 105.—Hence, adv.: exquīsīte, carefully, accurately, particularly, excellently, exquisitely:cum de eo crimine accurate et exquisite disputavisset,
Cic. Brut. 80, 277:eleganter atque exquisite dicere aliquid,
Quint. 8, 2, 21.— Comp., Cic. Brut. 93, 322; id. Tusc. 1, 48, 116; Quint. 12, 10, 75.— Sup., Tiro Tull. ap. Gell. 10, 1, 7; Gell. 13, 7, 6. -
5 exquisite
ex-quīro (in Plautus also exquaero, Bacch. 4, 4, 70 al.), sīvi, sītum, 3, v. a., to search out diligently, to seek for; to make inquiry, to inquire, to ask (syn.: requiro, inquiro, investigo, perscrutor;B.freq. and class.): cum ex te causas divinationis exquirerem,
Cic. Div. 2, 20, 46:a te nihildum certi exquiro,
id. Att. 7, 12, 4; cf.: sed haec non nimis exquiro a Graecis, to ask [p. 700] of, expect from, id. ib. 7, 18, 3:ancillas dedo, quolibet cruciatu exquire,
Ter. Hec. 5, 2, 7:exquisiturum se vel fidiculis de Caesonia sua, cur, etc.,
that he would search out even by the rack, Suet. Calig. 33:idem ego dicam, si me exquiret miles,
Plaut. Mil. 2, 2, 91:secum et cum aliis, quid in eo peccatum sit, exquirunt,
Cic. Off. 1, 41, 147:omissis auctoritatibus ipsa re ac ratione exquirere veritatem,
id. de Imp. Pomp. 17, 51:sententias,
Caes. B. G. 3, 3, 1:locum,
Verg. G. 2, 266:sceleratum frigus,
to find out, id. ib. 2, 256:verum,
to search into, investigate, Cic. Div. 2, 12, 28; id. Off. 1, 36, 132:facta alicujus ad antiquae religionis rationem,
id. Verr. 2, 4, 5, § 10; cf.:verba exquisita ad sonum,
id. Or. 49, 163:rationes agitare et exquirere,
id. Tusc. 5, 23, 66:itinere exquisito per Divitiacum,
having ascertained the route, Caes. B. G. 1, 41, 4 et saep.:exquire de Blesamio, numquid ad regem contra dignitatem tuam scripserit,
inquire respecting Blesamius, Cic. Deiot. 15, 42; cf.:de Varrone tam diligenter,
id. Att. 13, 22, 1:eis senatus arbitratur singularis exquirendos honores,
to devise, invent, id. Phil. 4, 2, 5.— Pass. impers.:istuc mihi exquisitum est, fuisse hunc, etc.,
I am accurately informed, Plaut. Capt. 3, 4, 105:mi istuc primum exquisito est opus,
I must first inquire respecting this, id. Am. 2, 2, 159; cf. id. ib. 2, 1, 81;A. and S. Gr. § 243, R. 1: consilia exquirentes,
Cic. Fat. 1.—Hence, ex-quīsītus, a, um, P. a., carefully sought out, ripely considered, choice, excellent, exquisite:ipsi omnia, quorum negotium est, consulta ad nos et exquisita deferunt,
Cic. de Or. 1, 58, 250:reconditae exquisitaeque sententiae,
id. Brut. 79, 274:exquisitum judicium litterarum,
id. Off. 1, 37, 133:exquisitis rationibus confirmare,
id. Fin. 1, 9, 30:summis ingeniis exquisitaque doctrina philosophi,
id. ib. 1, 1, 1:ars,
id. de Or. 2, 41, 175:supplicia,
id. Off. 3, 27, 100:magistri,
id. Brut. 27, 104:munditia non odiosa neque exquisita nimis,
too exquisite, id. Off. 1, 36, 130:nihil elegans, nihil exquisitum,
id. Pis. 27, 67:epulae,
Plin. 9, 35, 58, § 119. — Comp.:accuratius et exquisitius dicendi genus,
id. Brut. 82, 283:verba,
Quint. 11, 1, 33.— Sup.:laudantur exquisitissimis verbis legiones,
Cic. Phil. 4, 3, 6:ad exquisitissimam consuetudinem Graecorum aliquem erudire,
id. Rep. 2, 21:scientia exquisitissimae subtilitatis,
Plin. 6, 33, 39, § 211.—Sought out, ascertained, made certain:satin istuc mihi exquisitumst?
Plaut. Capt. 3, 4, 105.—Hence, adv.: exquīsīte, carefully, accurately, particularly, excellently, exquisitely:cum de eo crimine accurate et exquisite disputavisset,
Cic. Brut. 80, 277:eleganter atque exquisite dicere aliquid,
Quint. 8, 2, 21.— Comp., Cic. Brut. 93, 322; id. Tusc. 1, 48, 116; Quint. 12, 10, 75.— Sup., Tiro Tull. ap. Gell. 10, 1, 7; Gell. 13, 7, 6.
Перевод: с латинского на все языки
со всех языков на латинский- Со всех языков на:
- Латинский
- С латинского на:
- Все языки
- Английский
- Русский